نظریه "استفاده و رضایتمندی" (use & gratification theory) بیشترین اهمیت را به نیاز مخاطب می دهد. مخاطب انتخاب گر است و همه رسانه ها در تامین نیازهای رسانه ای او با همدیگر در حال رقابت. این نیازها ویژگی هایی دارد و انتخاب مخاطبین هم با شرایط خاصی انجام می گیرد.
الیهو کاتز از نظریه پردازان علوم ارتباطات در بازه این نظریه می گوید:«ریشه های اجتماعی وروانشناختی باعث نیازهایی می شودکه نتیجه آنها به انتظارات از رسانه های جمعی می انجامد.»
چارچوب ها، ساخت ها و طرح واره هایی هستند که رسانه ها برای مخاطبین خود تشکیل می دهند تا از دریچه آن چارچوب ها واقعیت ها در ذهن مخاطب تحلیل شود. در یک چارچوب آنچه مدنظر صاحب رسانه است مورد توجه قرار می گیرد و مخاطب اجازه ی دیدن حواشی بیرون از آن چارچوب را ندارد. می توان گفت چار چوب ها می گویند که درباره چه چیز فکر شود.
نظریه چارچوب سازی را برخی از جمله ابزارهای برجسته سازی (Agenda-Setting) می دانند.
مذاکره چهره ای یا زبان چهره، نوعی از ارتباطات میان فردی است. در الگوی انتقال پیام نیز این نوع از پیام به عنوان بازخورد بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. حالت چهره افراد در هنگام دریافت پیام های مختلف، بازخوردهایی را به ارتباط گر ارسال می کند و این بازخورد بر ادامه ارسال پیام او تاثیر گذار است. باید دانست که در صورت عدم درک درست این بازخورد که به دلایل مختلفی مخصوصا تفاوت های فرهنگی و منطقه ای ایجاد می شود، می تواند موجب عدم انتقال کامل پیام شود.
مذاکره چهره ای در روابط عمومی، تبلیغات تجاری، اقناع و ... کارایی دارد.
نظریه "جریان دو مرحله ای ارتباطی" (two step flow theory) با اهمیت دادن بر روابط بین شخصی افراد، توده مخاطبین یک رسانه ی توده ای را دارای پیچیدگی های داخلی می داند و انتقال پیام به مخاطبین را، پس از نظریات تک مرحله ای مثل گلوله جادویی و سوزن تزریق، در دو مرحله و از طریق رهبران افکار برای بقیه مخاطبین در نظر می گیرد.
لازارسفلد و برلسون از جمله نظریه پردازان این تئوری بوده اند.
«"سواد رسانه‌ای" (Media Literacy) در یک تعریف بسیار کلی عبارت است از یک نوع درک متکی بر مهارت که براساس آن می‌توان انواع رسانه‌ها و انواع تولیدات آنها را شناخت و از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد.» - دکتر یونس شکرخواه
سواد رسانه ای را می توان به عنوان یک رژیم درک رسانه ها دانست. اینکه چه کسی راست می گوید؟ حرف چه کسی را باید قبول کرد؟
ایجاد و افزایش سواد رسانه ای را تا کنون به عنوان تنها راه حل مقابله با آسیب های شخصی و جمعی رسانه ها دانسته اند. سواد رسانه ای بوسیله مهارتهایی در افراد از سنین کوچکی و به مرور ایجاد می شود.
مارشال مک لوهان (1911-1980) استاد مرکز مطالعات رسانه‌ای تورنتو، و مطرح‌کنندهٔ مفهوم «دهکدهٔ جهانی» و جملهٔ معروف «پیام خود رسانه است» بود. او از نظر توجّه به فناوری‌های ارتباطی، جزو چهره‌های پیشتاز در این قلمرو به حساب می‌آید. طبقه‌بندی رسانه‌ها به سرد و گرم نیز از کارهای اوست. او به تلویزیون صفت «غول خجالتی»، و به رادیو صفت «طبل قبیله‌ای» را داد.
اقناع و تبلیغات امروزه راه اصلی بسیار از مراکز تجاری برای افزایش درآمد است ولی مهمتر از آن تاثیرات و جهت دهی افکار در کاربردهای سیاسی، فرهنگی و رسانه ای است که میدان اجرای تئوری های اقناع می باشد.
نظریه کاشت از جمله اولین نظریاتی است که به تاثیرات رسانه ها در دراز مدت اهمیت می دهد. نظریه کاشت به بیان اثرگذاری رسانه ها بر تلقی افراد از دنیای خارج می پردازد. جرج گربنر با بررسی و تحقیق روی مخاطبین تلویزیون و تقسیم بندی آنها به مخاطبین پر مصرف و کم مصرف (تقسیم بندی مخاطبین بر اساس ساعات تماشای تلویزیون انجام می گیرد)، به سنجش میزان اثرات برنامه ها تلویزیون بر مخاطبین در حوزه جرائم و خشونت پرداخته است.
مخاطب شناسی و تئوری مخاطبین امروزه مورد توجه بسیاری از نقش آفرینان در عرصه رسانه قرار گرفته است. در نظر داشتن شرایط مخاطب، فعال دانستن مخاطبین و انتشار هدفمند محتوا در رسانه ها امری دارای اهمیت بسیار است. در این زمینه می توان به نظریات "کاتز" و "مک کوایل" اشاره کرد.