نظریات جان فیسک

جان فیسک از نظریه‌پردازان حوزه مخاطب فعال و معتقد به برداشت‌های متفاوت مخاطب و یا اصطلاحاً چندمعنایی متن رسانه‌ای است. او دارای نظریات انتقادی نسبت به هژمونی رسانه‌ای سرمایه‌داری و پیرو مکتب مطالعات فرهنگی است.

مکتب مطالعات فرهنگی بیرمنگام

مطالعات فرهنگی و مکتب بیرمنگام، با تمرکز بر فرهنگ و مطالعه دو عنصر رمزگذار و رمزگشا در ارتباطات، به بررسی هرهنگ عامه مردم با چاشنی انتقادی پرداخت. در این مکتب استوآرت هال از جمله موثرترین اندیشمندان بود.

دیوید مورلی و مخاطبان فعال

دیوید مورلی از جمله نظریه پردازان حوزه مخاطب فعال و از پیروان نظری استوارت هال است. او با بسط تجربی و تکمیل نظریات هال در حوزه تئوری مخاطب فعال، رمزگشایی و خوانش متون رسانه‌ای توسط مخاطبان فعال را مطالعه نموده و آن را متاثر از عواملی از جمله طبقه اجتماعی و دامنه گفتمانی مخاطب می‌داند.

نظریه منش و میدان، پیر بوردیو

پیر بوردیو صاحبنظر حوزه‌ی جامعه شناسی، علوم اجتماعی و ارتباطات، در نظریه منش و میدان، مخاطبان را در انتخاب رسانه‌های خود فعال می‌داند. مخطبان بر اساس منش خود و در میدانی که نقش‌آفرینی دارند، رسانه‌ی خود را انتخاب می‌کنند.

مخاطبان پراکنده و اقتدار مخاطب، آبرکرامبی و لانگهرست

نظریه پردازان و صاحبنظران نظریات مخاطب فعال، با رویکرد متفاوتی به مخاطبان رسانه‌ها و فعالیت و تولید محتوای آنان می‌نگرند. آبرکرامبی و لانگهرست، فرا تر از نظرات استوآرت هال، مخاطب را دارای اقتدار در برابر رسانه‌های سلطه می‌دانند و به اعتقاد آن‌ها اکنون این مخاطبان هستند که رسانه‌ها را راهبری می‌کنند. مخاطبانی که با وجود ابزارهای جدید ارتباطی دیگر نه توده هستند و نه فرد بلکه مخاطب پراکنده هستند.

هواخواهان و یغماگران متن، هنری جنکینز

هنری جنکینز از جمله نظریه پردازان حوزه نظریات مخاطب است که مخاطب را فعال می‌داند. او با ارائه نظریه هواخواهان با تاکید بر تولید معنا و محتوای رسانه‌ای توسط هواخواهان یک ستاره رسانه‌ای مخاطبان را در تکمیل محتوای رسانه شریک می‌داند و مرز تولید کننده و مصرف کننده بودن را، مرزی کمرنگ می‌شمارد.

دیدگاه مخاطب منفعل

فعال یا منفعل بودن مخاطبین، از جمله مولفه های مهم و اثر گزار در رویکردهای نظریات ارتباطی است. اصولا نظریاتی که مخاطب را منفعل در نظر می گیرند، رسانه ها را صاحب قدرت بیش از اندازه و دارای اثرات عمیق می دانند. با پیشرفت علم ارتباطات و بیان نظریات جدید، این نوع از نظریات چندادن مورد قبول صاحبنظران نیستند.

نظریه های هنجاری

نظریه هایی که بر اساس شرایط ارزشی و ایدئولوژیک، با قاطعیت بیان می کند که ارتباط چگونه باید شکل گیرد و به انجام برسد، نظریه های هنجاری خوانده می شوند.

نظریه استحکام (تأثیرات محدود)

پس از دوران جنگ جهانی دوم و نظریات ارتباطی ای چون گلوله جادویی که مخاطب را بسیار منفعل در مقابل اثرات رسانه قلمداد می کرد نظریاتی با محوریت مخاطبین شکل گرفت. نظریه استحکام یا تأثیرات محدود از جمله نظریاتی است که مخاطب را کاملا فعال و محور در نظر می گیرد.